Kestane balı nedir,faydaları nelerdir ?

Kestane ve Çiçek Ballarının Antioksidan ve Antimikrobiyal Yönden Karşılaştırılmas,Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen- Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, TrabzonÖzet :Bu çalışmada üç farklı bitki florasına ait balın antioksidan ve antimikrobiyal aktiviteleri incelendi. Kestane balları ve çiçek balları2005 yazında direkt olarak üreticiden toplandı. Çalışmada antioksidan aktivite iki değişik yönteme göre incelendi ve en yüksek polifenolik madde içeriğine ve buna paralel olara antioksidan aktiviteye sahip balın kestane balı olduğu tespit edildi.Genel Bilgi :

Bal, bal arıları (Apis mellifera) tarafından çeşitli çiçek, yaprak ve ağaçlardan toplanan nektarlardan üretilen tatlı bir besin maddesidir. Çok eski çağlardan günümüze kadar pek çok derde deva olduğuna inanılmakla birlikte yapılan epidemiyolojik ve deneysel çalışmalarda sindirim sistemi bozukluklarına, yaralara, kalp-damar hastalıklarına, solunum sistemi hastalıklarına ve yaşlanmaya iyi geldiği gösterilmiştir. Ülkemizde üretilen başlıca bal çeşitleri :Çam, kestane, geven, ıhlamur, pamuk, ayçiçeği, akasya, yonca, kavun, karahindiba, böğürtlen, meşe, ladin, ökaliptus ve muhtelif çiçek ballarıdır. Bileşimi, toplandığı bitki florasına, iklime ve coğrafi özelliklere ve arının cinsine bağlı olarak değişmekle birlikte % 15-20 su,% 70-75 şeker (%31 glukoz, % 38 fruktoz, galaktoz, riboz, arabinoz, sorbitol), % 1mineraller ((Na, K, Mg, Ca, Fe, Cu, Zn, Se, Mn, I, F) ve %1-2 diğer organik bileşikler (fenolik asitler, flavanoller, vitaminler, karotenoidler, enzimler vs.) Serbest radikaller bir veya daha fazla ortaklanmamış elektron içeren atom veya moleküller olarak tanımlanırlar. Serbest radikallerin başlıca oluşma nedenleri başta enerji metabolizması gereği oksijenin kullanımı sırasında eksik indirgenmesi sırasında oluşumu ve bunun yanında çeşitli çevresel faktörlerin; UV ışık, radyasyon, sigara, virüsler, ozon, sanayi atıkları, otomobil egzoz gazları, ağır metaller, kirli su. (Süperoksit (O2·-), hidrojen peroksit (H2O2), hidroksil (OH·-), peroksil (ROO·-) gibi oksijen içeren serbest oksijen radikalleri (SOR) kararsız yapıda olup kolayca reaksiyon verebilen bileşiklerdir. Bugün radikallerin pek çok hücrede moleküler değişimlere ve gen mutasyonlarına yol açtığı artık iyi bilinmekte olup yaşlanma, hücresel hasar ve doku yıkımında rol aldığı kabul edilmektedir. Antioksidanlar, düşük konsantrasyonlarda organik bileşiklerin serbest radikal mekanizmalı oksidas-yonunu engelleyen veya önleyen bileşiklerdir. Doğal antioksidanların büyük çoğunluğu bitkisel kaynaklı olup bunlar askorbik asit (C vitamini), α-tokoferol ( E Vit), karatenoidler (A vit), çeşitli fenolik yapıya sahip polifenoller ve flavonoidler halinde bitkiler tarafından sentezlenirler.Yapılan epidemiolojik çalışmalarda doğal ürünler ile beslenen kimselerin kanser başta olmak üzere pek çok kalp-damar hastalıklarının oluşması önlediği gibi yaşlanmayı geciktirdiği bildirilmektedir.
Son yıllarda biyolojik sistemlerdeki antioksidan kapasitenin ölçümü üzerine yapılan çalışmalar oldukça gelişmiş olup bu tekniklerin serbest radikal temizleme (scavenging), hidrojen verici, singlet oksijen söndürücü,metal iyonu bağlama esasına dayanan tekniklerdir. Balın antioksidan kapasitesinin ölçümünde iki farklı yöntem kullanıldı; Toplam polifenol içeriği, Demir (III) indirgeme/ antioksidan güç diye adlandırılan (FRAP) metodu. Balın antimikrobiyal aktivitesi tayininde ise 10 ayrı bakteri üzerinde agar kuyucuk yöntemi kullanılarak aktivite bakıldı.BULGULAR ve TARTIŞMA :
Kestane ve Bayburt yaylasından toplanan çiçek ballarının antioksidan ve antimikrobiyal aktiviteleri incelendi. Kestane ballarının hem antioksidan hem de antimikrobiyal yönden yayla çiçek ballarından daha yüksek aktivite gösterdiği tespit edildi.
Ayrıca yapılan çalışmalarımızda balın rengi ile toplam fenolik madde miktarları arasında pozitif bir ilişki olduğu tespit edildi. Kestane balları diğer çalışılan ballardan renk olarak Oldukca koyu renkte idi. Rengin koyuluğu içerdiği polifenollerden ileri geliyor olabilir. Nitekim yapılan literatür çalışmalarında benzer sonuçlara rastlanıldı. Kestane ve yayla çiçek ballarının toplam polifenol madde içeriği. Polifenol tayini kateşin standardına göre tesbit edildi. Kestane ballarının polifenolik madde miktarları çiçek ballarından % 50 fazla bulundu. Kestane ve yayla çiçek ballarının toplam antioksidan kapasitesini gösteren demir (III) indirgeme kapasitesi (FRAP) değeri standart antioksidan olanaskorbik asit cinsinden hesaplanmıştır. Buna göre kestane ballarının toplam antioksidan kapasitesi çiçek ballarından yaklaşık % 60 oranında yüksek bulundu.
SONUÇLAR :
Çok zengin bitki florasına sahip ülkemizde değişik türde ballar üretilmektedir. Bu ballardan tek floralı bal olarak üretilen kestane balları antioksidan çalışılan çiçek ballarına göre antioksidan yönden oldukça zengin içeriğe sahip olduğu bulundu. Ayrıca antimikrobiyal aktivite cinsinden balın özelikle de kestane balının bakteri öldürücü etkisi olduğu da yine tespit edildi. Çalışılan 10 farklı bakteri türleri arasında Helicobacter pylori (Hp) karşı etkili oldukları tespit edildi. Bu bakteri midede gastrit ve reflu oluşumuna neden olan bir bakteri olduğundan kestane balı tüketimi ile mide ülserlerinin oluşumu engellenebilecektir.

Kestane balı ile çiçek balı arasındaki fark :

Kestane balındaki çinko ve demir oranının çiçek balına göre düşük. Bir kilogram kestane balında demir 7,97 mg, çiçek balında ise 3.95 mg oranında bulunuyor. Bakır minerali kestane balında 0.44 mg, çiçek balında 0,32 mg oranında gözüküyor. Mangan oranı kestane balında 14,7 mg oranında bulunması, çiçek balında ise 2,0 mg kadar düşük gözükmesi dikkat çekiyor. Çinko oranı kestane balında 1.6 mg iken çiçek balında 4.4 mg oranında gözleniyor. Sodyum oranı kestane balında 41.9 mg oranında, çiçek balında ise 40.9 mg oranında bulunuyor. Potasyum oranı kestane balında 4 bin 850 mg olması dikkat çekerken, çiçek balında ise 998 mg olarak tespit edildi. Son olarak kalsiyumoranı kestane balında 426 mg iken çiçek balında 146 mg belirlendi.

Bal örneklerinde sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, mangan, çinko, demir, fosfor ve bakır olmak üzere değişik 9 ayrı elementin analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre Kestane balının sodyum (158.7 mg/kğ), potasyum (396.8 mg/kğ), kalsiyum (360.2 mg/kğ), mangan (6.92 mg /kğ) ve demir (78.1 mg/kğ)bakımından diğer bal örneklerinden daha iyi bir kaynak olduğunu anlaşılmaktadır. Buna karşılık magnezyum miktarı Yayla balında (120.6 mg/kğ) Çinko miktarı Narenciye balında (14.6 mg/kğ) Fosfor miktarı ise Haşıl balında (54.5 mg/kğ) değerlerinden daha yüksektir. Ayrıca Çam ve Kestane balındaki kül miktarının yüksek olduğunu ve bu balların koyu renkli olmaları dikkati çekmektedir.

TKV TEKNİK ARICILIK DERĞİSİ EYLÜL 1987 SAYI. 13 SAYFA 25

“KESTANE BALI NELERE İYİ GELİR…:

Adale Ağrıları, titremesi, uyuşmasının giderilmesine, Ağrı ve sancıların giderilmesine, Ağız yaralarının iyileştirilmesine, Akciğer hastalıklarının iyileştirilmesine, Bademcik iltihabının yok edilmesine, Bağırsak gazının, iltihabının giderilmesine, Baş, göğüs, karın ağrılarının giderilmesine, Baş dönmesinin giderilmesine, Bel ağrılarının giderilmesine, Beyin hastalıklarının iyileşmesine, felç ve sinir hastalıklarını gidermede, Cilt bozukluğunu, lekelerini gidermeye, Cinsel gücü artırmaya, Damar sertliğine, damar tıkanıklığını yok etmeye, Gözleri güçlendirmeye, Halsizliğin giderilmesine, Hazmı kolaylaştırmaya, Hafızayı güçlendirmeye, İştah açmaya, Kabızlığın iyileştirilmesine, Kalp çarpıntısını gidermeye, Kanın temizlenmesine, Kemiklerin kuvvetlenmesine, Nezle ve grip hastalığının tedavisine, Öksürüğün, nefes darlığının, astım hastalığının tedavisine, Romatizma ve siyatiğin tedavisine, Sarılık hastalığının iyileştirilmesine, Sedef hastalığının giderilmesine.

Kestane balı Özel bir baldır.

Demir, kalsiyum, fosfor ve sodyum gibi mineraller ve vitaminler içerir. Kestane Balı’nın dolum aşamasında, ısıtma işlemi uygulanmaz. Bal, bileşiminde bulunan çeşitli vitamin, mineral, organik asit ve enzimler nedeniyle sindirimi kolay, besleyici ve birçok hastalığa karşı koruyucu vetedavi edici özellikler gösterir. Mideye iyi gelir. Balın, bileşim maddelerince zengin oluşu nedeniyle özellikle sağlıklı yaşamda önde gelen gıda maddeleri arasında yer almaktadır. “Balın, difteri, boğmaca, verem, ülser, bazı cilt ve sinir sistemi hastalıkları gibi 500’e yakın hastalığın tedavisinde olumlu etkileri saptanmıştır. Balın bilinen bu özellikleri sağlamasında, antimikrobiyel, antioksidan ve büyüme faktörü biyoaktivitesi gösteren bileşenler etkili olmaktadır(Yararları nedeniyle balın her gün düzenli olarak tüketilmesi önerilmektedir.) Kestane balı doğal koşullarda, kendine özgü acımsı aroma sı ile çok özgün bir baldır. Özellikle hasta ve yorgun kişilerin tedaviyi destekleyici olarak kullanabileceği bir üründür. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Enerji ve kuvvet verir. Günlük 2 tatlı kaşığı kadar alınması yeterlidir.
Etkili bir bal olduğundan fazla alınması terleme ve baş dönmesine neden olabilir. Yöresel İsimleri: Halk arasında Deli bal olarak da bilinir. Bal; çok uzun süreden beri tedavi edici ve tatlandırıcı olarak kullanılmaktadır. Besleyici ve kuvvet vericidir. Mikropların üremesini önler. Yara iyileştirici etkiler gösterir. Çocuklarda sık görülen ağız iltihaplarına (aft, ağız yarası) karşı başarı ile kullanılır. Bileşim: Glikoz ve levüloz (%70-75), sakkaroz (%2-3), dekstrin ve vitaminler içerir. Bileşimi elde edildiği bölgeye ve balın çeşitliliğine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Değerler ortalama aynıdır.